Love and Affection - Joan Armatrading

‘Vloek niet zo!’, maande mijn vrouw streng en ze had gelijk. Ik meende zelf ook, dat ik die katholieke jeugdzonde achter me had gelaten. Maar aan een lantaarnpaal op de Sinnebuorren in Joure zat een aankondiging gekleefd: Joan Armatrading kwam in de Oosterpoort. Na het geluksprongetje, zag ik dat de datum enkele dagen achter mij lag en toen floepte het eruit. Ik was haar al zo’n dertig jaar uit het oog verloren, maar luisterde nog steeds naar haar muziek.

‘Ik had je zo graag meegenomen naar een concert van Joan Armatrading,’ zei ik verdrietig en ik realiseerde me dat precies daar de pijn zat. Zelf had ik haar in 1979 al eens live gezien, maar nu was ik getrouwd met een vrouw, met wie ik dit deel van mijn liefde nog niet kon delen.

‘Toen we verkering hadden,’ probeerde ik, ‘heb ik een CD voor je gebrand met haar mooiste liedjes. Weet je nog? Jij hield er ook van. Onderweg naar Italië hebben we haar grijs gedraaid.’

‘Kan best,’ zei ze. Ik kon het haar niet kwalijk nemen. Op mijn beurt had ik geen geheugen voor de planten in onze tuin, ook al had ze de namen al tien keer genoemd. Was er maar een zwarte tulp naar Joan Armatrading genoemd. ‘Waar lijkt het dan op?’, vroeg ze mild.

Ik beloofde haar die middag iets te laten horen, omdat ik eerlijk gezegd het antwoord schuldig moest blijven. In mijn platenkast staan 6 van haar studio-LP’s, die ze tussen 1976 en 1981 uitbracht. Wat stond daar niet op? Ballads, folk, reggae, jazz, rock. De enige vergelijking die spontaan bij me opkwam, terwijl we gearmd langs de etalages liepen, was Astral Weeks (Van Morrison). Dit alles was twee jaar geleden.

Gisteren, toen ik research voor dit verhaal deed, ontdekte ik dat Astral Weeks de eerste LP was, die Joan ooit kocht. En Madam George was haar favoriete song.

 

DE SCHOONHEID VAN JOAN ARMATRADING

Ik kwam in aanraking met de muziek van Joan Armatrading, toen ze in 1977 haar LP Show some emotion uitbracht, die ik op een feestje bij vrienden hoorde. Daarna kocht ik ook de opvolgers. In 1979 – ik was inmiddels van school en werkte bij Gunnar Daan – zaten we op een middag in de zon aan de thee, toen vanuit het voorhuis keihard Show some emothion klonk. ‘Joan Armatrading!’, riep ik, toen zijn oudste dochter met een stralende lach naar buiten kwam. Joan was haar nieuwste liefde. Ik vertelde dat ik kaarten had voor een concert in de Oosterpoort. Diezelfde avond ging Gunnar voor zichzelf en de meisjes meteen kaarten halen.

Van het concert herinner ik me vooral de sfeer en mijn ontroering. Joan Armatrading had prachtige liedjes, die ze zorgvuldig en met overgave ten gehore bracht, sprankelend en goed verzorgd. Geen fratsen of hysterisch gedoe, geen divagedrag, alleen toewijding en genot. Nergens out of control, geen eindeloze solo’s tijdens het voorstellen van de bandleden, waarvan je de namen – als je ze al verstaat - onmiddellijk weer vergeet. Voor hetzelfde was ze een vriendin van de familie, die op een feestje kwam spelen. Het vreemde is, dat in mijn fabuleuze herinnering het beeld is opgeslagen van een zaal, waarin een gele avondzon naar binnen viel. Dat kan helemaal niet, want ook in die dagen had de grote zaal van De Oosterpoort geen ramen, maar zo zie ik haar op het podium staan. Een prachtige stralende vrouw in een strakke helblauwe spijkerbroek en een kraakwit overhemd met korte mouwen en een gitaar. Ik iets links van het podium op een meter of vijf afstand.

Rosie, een reggaenummer over een travestiet, dat in de hitparade stond, werd luid meegezongen. Maar ik was het meest onder de indruk van een nummer, dat ik vreemd genoeg niet eens kende: Love and affection. Na een prachtige openingszin – I am not in love, but I’m open to persuasion – een mooi uitgesponnen lied, dat doet denken aan Astral Weeks, vooral die zware baspartij. De samenzang met de band had iets weg van een seculiere spiritual.

De vrijdag daarop liep ik bij Wobbe van Seijen op de Wirdumerdijk binnen en kocht ongezien haar derde LP uit 1976, die alleen Joan Armatrading heette. Daar stond Love and affection op. Maar omdat ik pas tegen de avond thuis zou zijn en nog een LP moest uitzoeken – ik kocht er altijd twee – vroeg ik of hij hem wilde draaien. In stilte genoot ik, als een meisje naar de balie liep om te vragen wat hij draaide, terwijl ik door de bakken bladerde. In het diepst van mijn ziel ben ik een missionaris.

 

DE STILTE ROND JOAN A.

Rosie was haar enige hit in Nederland. In de Top2000 zul je haar niet horen, evenmin als Todd Rundgren, Ry Cooder, Gram Parsons en Dr John, om maar eens een paar anderen te noemen. In Duitsland brak ze pas later met haar Rockalbums door. In Engeland, waar ze vandaan komt, en in de Verenigde Staten had ze meer succes. Ze is driemaal genomineerd voor een Grammy Award – voor het laatst in 2007 met een blues CD – maar ze heeft nooit de absolute wereldtop bereikt. De belangrijkste reden daarvoor is, dat ze een verstandig en bescheiden meisje is gebleven, een vriendin van de familie. Ze schermde haar persoonlijke leven hermetisch af voor de pers en ging niet naar celebrity-feestjes. Ze is nooit dronken van een podium gemieterd, naakt door de paparazzi geschoten of met drugs bij de douane gearresteerd.

Een andere reden is volgens mijn bescheiden mening, dat ze nergens bij hoort. In 1950 is ze op het Caraïbische eiland Saint Kitts geboren, maar ze kan zich daar niets meer van herinneren. In Birmingham groeide ze op als zwart meisje in een blanke wereld, want haar ouders wilden zich zo snel mogelijk aanpassen. In een zeldzaam interview werd haar gevraagd: ‘Is the race thing an issue for you?’

Ze dacht na en zei: ‘Well, I am black, aint I?’

En op de vraag of ze een feministe was, antwoordde ze: ‘I think women should have the same opportunities as men.’ Een mening, geen politiek standpunt, geen barricade. Er werd geen vraag gesteld over het feit dat ze lesbisch is. In 1979 zag ik het al aan het publiek – met een overdosis aan tuinbroeken – maar Joan Armatrading zingt over liefde als een menselijke kwaliteit zonder potjes en deksels.

In datzelfde interview vertelde ze, dat ze het liefst platen zou hebben gemaakt in de anonimiteit, maar ze begreep dat dat nu eenmaal niet ging. In 2016 sloot ze haar laatste grote wereldtournee af. Dat was solo-optreden, waarbij ze wederom Groningen aandeed. Uit angst voor een teleurstelling ben ik er niet naartoe geweest en daar heb ik nog net geen spijt van. Ik heb slechte ervaringen met solo-optredens (Marie Gauthier en Dr John). Misschien zou ze nog wel eens een korte tour doen, beloofde ze, maar tot die tijd bezoek ik haar van tijd tot tijd op Youtube waar ze Love and affection speciaal voor mij speelt, wanneer ik maar wil. In the Old Grey Whistle Test 1976 als jonge vrouw of bij Jools Holland 2007 als een Big Caribbean Mama. Hoewel op Youtube de openingszin helaas is weggeknipt, geef ik de voorkeur aan die laatste uitvoering, vanwege haar twaalfsnarige gitaar en haar machtige stem, die doet denken aan Mahalia Jackson. Praise the Lord.

Bekijk ook...

Herman & Hedzer

De laatste dans: Listening wind (1987)

Mijn vrouw was al naar bed. De kleine sliep, maar ik was onrustig, die laatste zomer in de stad. Het oude huis, dat naar mij rook als een oude trui, gaf niets terug. Ik trok mijn witte laarsjes aan en, vooruit, deed nog eenmaal mijn gouden sjaal om. Voorzichtig trok ik de deur achter mij dicht en snoof de avondlucht diep in mijn longen. Met verende tred, op zoek naar mijn ritme, liep ik naar het centrum.

Wobbe van Seijen, platendealer

Platenzaak Bij de Put (1985)

Voor ik weer verder ga met mijn roman in wording, moet ik je eerst iets anders vertellen. Ik naderde vanmiddag een dood punt in de tekst, dus besloot ik even de deur uit te gaan. Het Fries Koffiehuis is voor onbepaalde tijd gesloten – hopelijk niet te onbepaald – maar ik heb nog een vast vrijdagmiddagstekkie: platenzaak Bij de Put aan de Wirdumerdijk, waar ik elke week twee LP’s koop.

©2016 afbeelding door Herman Nijholt

Perfect day - Lou Reed

Laten we maar eens beginnen op een mooie ochtend in september dit jaar. Voor dag en dauw reed ik naar mijn werk. Ik luisterde naar Radio 2. Een vrouw – ik noem haar Truus van de Buren – belde naar de studio en vroeg Perfect Day aan, omdat het een prachtige nazomerdag dreigde te worden. De DJ van dienst vond het een treffende keuze. Ik mag van mezelf niet kwaad worden voor de koffie, dus werd ik verdrietig. Ik heb de radio uitgezet, maar de teleurstelling verdween niet. Het kwaad was al geschiedt. Niets is opgewassen tegen pure domheid.