Iets weerhoudt mij ervan om de loftrompet over hem af te steken. Het zal mijn weerzin tegen platitudes zijn, ook al is er inmiddels alweer een hele generatie die zijn naam, laat staan zijn muziek kent. Laat mij u maar gewoon eens meenemen. Het is 3 januari 1988 en we bevinden ons Nightclub The Coconut Grove.
Tes tendres années / Spiegelbeeld
©1963 Tes tendres années: muziek Darrell Edwards, tekst Ralph Bernet
©1963 Spiegelbeeld: muziek Darrell Edwards, tekst Lodewijk Post alias Gerrit den Braber
© 2016 verhaal: Herman Nijholt
SPIEGELBEELD
‘Niet zo dicht bij de radio,’ zei mijn moeder. ‘Je kunt wel doof worden.’
Ik gehoorzaamde automatisch en nam een meter afstand, maar toen ze naar de keuken moest, ging ik toch weer dichter tegen de Blaupunkt buizenradio aanzitten. Die functioneerde ook als versterker en luidspreker voor de pick-up en ik had ‘Spiegelbeeld’ opgezet. Het was zondagochtend, mijn vader was naar de kerk. Ik was gisteravond al met mijn moeder geweest, zodat ik nu plaatjes kon draaien.
Ook al was ik nog geen tien, ik hield van de melancholie in dat liedje. Wat ze mij leerde was, dat er met het ouder worden niet alleen nieuwe ervaringen bij komen. Je raakt ook iets kwijt, dat je later alleen nog in de vorm van foto’s en herinneringen terug kunt zien. Ik had natuurlijk geen idee, wat ik daarmee moest, maar ik werd er gelukkig van. Geen idee waarom. Er waren zoveel geheimen, toen ik jong was.
Dat plaatje zat bij de draaitafel, die mijn vader overnam van zijn broer. Hij bouwde de draaitafel weg in een hoekkast. Alles werd bij ons thuis weggebouwd, want mijn vader was meubelmaker, ook als hij thuiskwam. Een lange man in een stofjas sloot hem vervolgens aan op de radio, in de hoek van onze doorzonkamer.
WILLEKE ALBERTI
Ik hield van Willeke, daar twijfel ik niet aan. Ook andere plaatjes van haar vond ik mooi, maar ik hield toch wel het meest van Spiegelbeeld. Toen ik naar het VWO in Sneek ging en in aanraking kwam met popmuziek, heb ik even gedacht dat ik er overheen was. Dat was niet zo moeilijk, want Een reisje langs de Rijn Rijn Rijn, dat ze met haar vader zong, vond ik belachelijk. Maar toen ik haar in 1970 zag in de KRO tv-serie ‘De Kleine Waarheid’ als Marleentje Spaargaren, hield ik het niet meer. Ik werd terstond verliefd op Willeke Alberti. Dat kwam wederom door haar stem, terwijl ze nu alleen maar sprak. Er klonk zoveel door in die stem, waar ik hartstochtelijk naar verlangde toen ik vijftien was.
Pas veel later, toen ik bij Architectenburo Wijbenga in Sneek werkte, ontmoette ik een medestander, architect Dirk Schild. Onomwonden bekende ik mijn liefde voor volk en vaderland. Van hem kreeg ik bij mijn afscheid in ’91 een geflopt 45-toerenplaatje van Willeke, Het zal nooit meer zo zijn. Ik kreeg terstond een brok in mijn keel, want ik wist dat hij het meende. Kort na mijn vertrek stond een vroegere collega voor de deur om mij ‘iets van Dirk’ te brengen. Dirk had op een rommelmarkt haar autobiografie uit 1971 (‘Waar een Willeke is …’) gevonden. Dat boek was een sprookje, het las als een meisjesboek. Ik was inmiddels getrouwd en vader en ik mocht dus ongegeneerd genieten, van al die sprankelende levenslust. Weer iets later kreeg ik langs dezelfde weg haar eerste langspeelplaat uit 1965 in ongeschonden staat. Die heette ook Willeke en op de hoes stond een prachtige foto van Paul Höff.
In 1995 gaf Willeke een concert in Carré omdat ze vijftig was geworden. Bij toeval zag ik het in de tv-gids staan. Spiegelbeeld was niet helemaal top, maar gelukkig galmde ze weer in het refrein. Ook in de andere liedjes haalde ze vol uit. ‘Ze kan het nog steeds!’, zei ik tegen mijn vrouw, ook al wist ik dat zij mijn liefde voor Willeke aanstellerij vond, misschien zelfs wel ongezond. Het kon me niet schelen. Toen ze een jaar later op tournee ging, zat ik met mijn moeder in de zaal, een zakdoek bij de hand. Dat werd één grote deceptie. Ze zong niet! Niet echt, niet voluit, niet zoals het hoort.
Het is vast een lief mens, ik wou dat ze mijn buurvrouw was, maar waarom houdt ze in Godsnaam niet op? Het zal nooit meer zo zijn.
TES TENDRES ANNÉES
Spiegelbeeld heeft nog steeds een apart kamertje met uitzicht in mijn hart. Maar hoe hard ik het ook draai, het klinkt nooit meer zoals in 1963. Ik hoor niet meer wat ik toen hoorde als kind, ik voel niet meer de warmte vanbinnen. Ik herinner me alleen nog dat het heel bijzonder was, zelfs als ik het 45-toerenplaatje vasthoud. Helaas, het mysterie is inmiddels ontrafeld. Het is wat het is, dat is het en niet meer, ook niet minder.
De tekst is van Gerrit den Braber (onder het pseudoniem Lodewijk Post), maar de oorsprong ligt elders. Johnny Hallyday, de eerste en enige rock ’n roll ster van Frankrijk, scoorde in 1963 een nummer 1 hit met Tes tendres années, ook in ons land (Nr 1 in de Tijd voor Teenagers top 10!). Willeke kwam niet verder dan 2. Vooral zijn uitvoering uit 1963 is weergaloos en, in tegenstelling tot Spiegelbeeld, tijdloos. Zijn tekst gaat ook over weemoed, maar dan na een verloren liefde, niet naar een verloren tienertijd.
Johnny Hallyday had eerder al een nr. 1 hit gehad met Pour moi la vie va commencer (Voor mij gaat het leven beginnen), maar na Tes tendres années drong hij hier niet meer door in de hitlijsten. Pas in de jaren 70, gesteund door Radio Tour de France in de zomer, hoorden we weer Frans op de radio, maar toen was Brel al gestopt en ook Hallyday over zijn hoogtepunt heen.
Tes tendres années was niet, zoals door Matthijs van Nieuwkerk in Chansons!! beweerde, een oorspronkelijk Frans liedjes. Het was voor hem uit het Engels vertaald door ene Ralph Bernet, de Gerrit de Braber van Frankrijk.
HARTZEER
Het origineel is van niemand minder dan countrylegende George Jones. Hij schreef het samen met Darrell Edwards en noemde het Tender Years. Hij scoorde in 1961 ook een nummer 1 hit in de States, zij het in de country charts. Het verdriet dat wordt bezongen, was dus het verdriet van een doorgewinterde, drankzuchtige en overspelige Amerikaan. Als Gerrit den Braber het gewoon had vertaald, zou ik het als kind vast niet hebben begrepen. Maar kennelijk achtte men Willeke Alberti nog te jong voor hartzeer. Ze was pas 18 toen ze Spiegelbeeld opnam. Het was overigens niet haar eerste soloplaat (in 1962 coverde ze Norman van Sue Thompson), maar wel haar eerste Gouden plaat. Het schonk haar de roem van een ster, waartoe ze was voorbestemd.
Een jaar later ging ze al wat verder in De winter was lang (zonder jouw liefde), een cover van Blue winter (van de onovertroffen Connie Francis). Maar in 1965 bracht ze liefde en verdriet op een hele bijzondere manier voor het voetlicht in Vanavond om kwart over zes ben ik vrij, dat op die eerste LP staat.
Je hebt me geleerd van jou te gaan houden.
Zoveel als 'n meisje dat één keer slechts doet.
Toe, leer me nu ook je weer te vergeten.
Of kom weer terug, dan is alles weer goed.
In datzelfde jaar trouwde ze met Joop Oonk, de bassist van de Jumping Jewels. Willeke was nu echt twintig en haar tienertijd was definitief voorbij. Al snel kwam ze erachter, dat in de rock ’n roll exclusiviteit in de liefde een sprookje is. Au.
Eerder verschenen in de bundel Tekst op muziek 2016
