Foto van Olga

‘Ik moet je iets laten zien,’ zei ik, toen mijn vrouw thuiskwam. Maar helaas, er was iets fout gegaan bij het opnemen van de uitzending. Ook bij een haastige speuractie op het WereldWijdeWeb vond ik niet de foto van Annemarie Nauta, die in mijn ziel stond gebrand. De uitzending van De Wereld Draait Droor was geheel gewijd aan Het litteken van de dood, de lang verwachte biografie over Jan Wolkers. Ik keek maar half – ik ben nooit onder de indruk geweest van zijn boeken – maar de fragmenten uit zijn laatste brief aan Annemarie Nauta ontroerden mij, ook vanwege de muziek van Dizzy Gillespie, die eroverheen was gezet. En toen verscheen opeens die foto, magistraal gebeeldhouwd als een portret van Rembrandt, maar dan in het volle licht. There is no greater love speelde Dizzy en schreef Wolkers steeds opnieuw in zijn laatste brief. Annemarie keek half weg. All or nothing at all, leek ze te zeggen, dat was de deal, jongen.

‘Wat was er dan zo bijzonder aan die foto?’, vroeg mijn vrouw. Ik durfde het niet onder woorden te brengen, bang om uit te glijden in verbaal overspel. Annemarie had Jan Wolkers in 1960 verlaten. Hij was er kapot van, maar in 1969 nam hij wraak door haar als de naakte Olga op te voeren in Turks Fruit. Zijn zaad, dat hij in haar naam aan anderen had geschonken, droeg hij publiekelijk aan haar op en zijn nasmeulende liefde voor haar bedekte hij tenslotte met een wit laken, de voortijdige dood van weer een andere vriendin. De vrijheid van de schrijver heeft een keerzijde. Maar op die foto was ze nog fataal en tastbaar tegelijk. Als Jan die foto zelf heeft gemaakt, is dat zijn grootste meesterwerk. Nou ja, zo denk ik erover. Morgen ga ik kijken of de foto in dat boek staat. Binnenkort ben ik jarig.